Abscesi i dhëmbit është një sëmundje dentare që karakterizohet nga grumbullimi i infeksionit me qelb që zhvillohet brenda ose rreth një dhëmbi dhe shkakton dhimbje dhe parehati. Kjo sëmundje gjithashtu mund të shkaktojë ënjtje, dhimbje, ethe dhe një shije të pakëndshme pas ngrënies. Shkaqet më të shpeshta të këtij infeksioni bakterial përfshijnë prishjen e dhëmbëve të mbetur pa trajtuar, sëmundjet e mishrave të dhëmbëve dhe dëmtimin e tyre. Praktikat e mira të higjienës orale, ekzaminimet rutinë dentare dhe marrja e trajtimit urgjent nëse ju shfaqen këto simptoma janë shembuj të disa masave parandaluese që mund të merrni. Në këtë artikull, ne do të flasim se çfarë është abscesi i dhëmbit, shkaqet, trajtimet, efektet anësore dhe masat parandaluese të tij.

Çfarë është abscesi i dhëmbëve?

Siç thamë më parë, abscesi i dhëmbëve është një infeksion bakterial që shkakton grumbullimin e qelbit nën rrënjën e dhëmbit. Kjo mund të vijë si pasojë e problemeve të ndryshme dentare si p.sh. kavitete të patrajtuara ose puna e keqe dentare dhe zhvillohet pranë rrënjës së dhëmbit në mishrat e tyre. Një dhëmb i abscesuar do të shkaktojë shqetësim dhe dhimbje deri në zonën e gojës, veshëve dhe qafës. 

Kjo sëmundje konsierohet urgjencë dentare kështu që nëse filloni të vini re ndonjë simptomë të këtij infeksioni bakterial, duhet të vizitoni dentistin tuaj menjëherë. Infeksioni duhet të nxirret me anë të një procedure të kanalit të rrënjës ose me heqjen e dhëmbit. Ndërsa prisni takimin tuaj dentar, ekzistojnë disa trajtime të tjera që mund të ndihmojnë në uljen e dhimbjes dhe shqetësimit.

Llojet e absceseve dentare

Ekzistojnë 3 lloje të ndryshme të abscesit të dhëmbëve:

• Abscesi periodontal
• Abscesi periapikal
• Abscesi i kombinuar periodontal-endodontik

Simptomat

Simptoma kryesore dhe më e zakonshme e abscesit të dhëmbëve është dhimbja dhe shqetësimit në zonën e dhëmbit të prekur. Kjo dhimbje është përshkruar si një ndjesi e vazhdueshme, pulsuese që duket se shfaqet papritur dhe intensifikohet me kalimin e kohës. Abscesi i dhëmbit mund të mbetet asimptomatik për një kohë të gjatë, madje edhe për vite, përpara se të shkaktojë dhimbje. Dhimbja pulsuese e përjetuar si në dhëmbë ashtu edhe në mishrat e tyre mund të prek zonat afër dhëmbit si qafa, veshi ose nofulla, duke u bërë gjithnjë e më e padurueshme. Ky shqetësim mund të ndikojë në përtypje dhe ngrënie.

Ënjtja në nofullën e sipërme ose të poshtme bëhet e dukshme kur sëmundja përkeqësohet dhe shkakton rritjen e nyjeve limfatike në zonën e prekur. Përveç kësaj, njerëzit mund të përjetojnë dhimbje koke të shpeshta, të përziera, ethe, frymëmarrje të dobët dhe një shije të pakëndshme kur hanë. Dhëmbët gjithashtu mund të bëhen të ndjeshëm ndaj vakteve dhe pijeve të nxehta dhe të ftohta.

Shkaqet & Faktorët e Riskut

Absceset e dhëmbëve shkaktohen kryesisht nga kavitetet e patrajtuara, prishja e dhëmbëve ose dhëmbët e dëmtuar. Ju jeni më të prirur për të zhvilluar kavitete nëse:

• Konsumoni ushqime të pasura me sheqer dhe karbohidrate
• Keni higjienë të dobët të dhëmbëve
• Frymëmarrja nga goja
• Përdorimi i drogës dhe cigareve
• Përdorimi i produkteve antibakteriale të higjienës dentare që prishin mikrobiomën e gojës
• Mungesa e vitaminës K2 dhe D3
• Dëmtimi i dhëmbëve ose nofullës

Neglizhimi i higjenës dentare, mund të ndikojë në formimin e kaviteteve dhe një dhëmb i patrajtuar mund të dëmtojë pulpën, e cila është qendra e dhëmbit, ku ndodhen enët e gjakut dhe nervat. Kur bakteri hyn në këtë zonë shkakton inflamacion, ënjtje dhe qelb. Nëse abseci i dhëmbit shkaktohet nga neglizhenca atëher ai mund të trajtohet lehtësisht, ndersa kur shkaktohet nga puna e keqe dentare, dëmi është bërë dhe dhëmbi nuk mund të shpëtohet, por duhet të hiqet. 

Kur presioni fillon të rritet, do të filloni të ndjeni një dhimbje të mprehtë në nofullën tuaj. Në këtë pikë, abscesi është formuar dhe duhet të trajtohet nga një profesionist, përpara se të shkaktojë dëme të mëtejshme. Pas heqjes së qelbit, dhimbja do të largohet, por kjo nuk do të thotë se infeksioni do të largohet. Sëmundja do të trajtohet gjatë vizitave shtesë tek dentisti të cilat do të jenë të nevojshme. 

Trajtimet

Në varësi të ashpërsisë së sëmundjes, dentisti juaj fillimisht do të rekomandojë ilaçe kundër dhimbjeve për të reduktuar infeksionin dhe pas kësaj, ai do të duhet të kryejë një procedurë të kanalit të rrënjës ose do të duhet të heq dhëmbin për të trajtuar abscesin e dhëmbit dhe për të lehtësuar dhimbjen. Më vonë, do të nevojitet një implant dentar për të trajtuar këtë problem. 

Abscesi i dhëmbit nuk mund të trajtohet vetë në qoftë se është zhvilluar. Mund të shpërthejë vetë, gjë që do të lehtësojë dhimbjen dhe do t'ju bëjë të mendoni se problemi është larguar, por kjo nuk është e vërtetë. Për më tepër, le të shikojmë disa nga trajtimet e mundshme që dentisti juaj mund të përdorë për të trajtuar absceset e dhëmbëve.

Antibiotikët

Dhimbja e abscesit të dhëmbit zakonisht trajtohet përmes përdorimit të antibiotikëve, i cili shërben për të lehtësuar ënjtjen dhe inflamacionin. Mjekët mundohen të shtyjnë dhënien e antibiotikëve derisa të mund të përcaktojnë diagnozën e saktë të infeksionit. Është e rëndësishme të kuptohet se antibiotikët nuk do të trajtojnë absceset e dhëmbëve, por ato ofrojnë lehtësim dhimbjeje dhe funksionojnë si një fasho deri sa të mund të kryhet një procedurë më efektive, siç është heqja e dhëmbit ose kanali i rrënjës. 

Medikamente për lehtësimin e dhimbjeve

Siç thamë më parë, qetësuesit dhe antibiotikët përshkruhen vetëm për të ofruar lehtësim të përkohshëm përpara procedurës së nxjerrjes së dhëmbit ose kanalit të rrënjës. Ilaçet më efektive kundër dhimbjeve të dhëmbëve janë ilaçet anti-inflamatore josteroide dhe paracetamoli, të cilët përdoren gjithashtu për trajtimin e absceseve të dhëmbëve. Medikamentet më të rekomanduara nga dentistët për të lehtësuar dhimbjen dhe parehatinë janë: 

1. Ibuprofen (Advil)
2. Naproxen (Aleve)
3. Celecoxib (Celebrex)
4. Aspirina (Motrin)

Procedura e kanalit të rrënjës

Metoda më e zakonshme e trajtimit të abscesit të dhëmbëve është procedura e kanalit rrënjë. Abscesi i dhëmbit zhvillohet vetëm kur pulpa e dhëmbit tuaj është e vdekur dhe nuk mund të rikuperohet. Shumica e dentistëve do të përpiqen të ruajnë strukturën e mbetur të dhëmbit me një kanal rrënjë përpara se të trajtojnë infeksionin e saj. 

Kur dentisti shqyrton kryerjen e një procedure të kanalit rrënjë tek pacienti, ai vlerëson me kujdes disa faktor kryesor. Këta indikatorë ndihmojnë që procedura të jetë e sigurt dhe efektive. Disa nga faktorët që ata marrin parasysh janë:

• Kanale të menaxhueshme të dhëmbëve: Dentisti vlerëson nëse kanalet brenda dhëmbit mund të punohen në mënyrë efektive. Kanalet e komplikuara ose me formë të pazakontë mund të rrisin rrezikun e ri-infeksionit dhe mund të ndikojnë në vendimin për të vazhduar me procedurën e kanalit të rrënjë.
• Kalcifikimi: Mungesa e kanaleve të kalcifikuara është një tregues pozitiv, pasi kalcifikimi mund ta bëjë të vështirë qasjen dhe trajtimin e zonës së infektuar brenda dhëmbit.
• Mundësia e suksesit: Dentistët vlerësojnë gjasat e përgjithshme për një procedurë të suksesshme, duke marrë parasysh faktorë si shtrirja e infeksionit dhe gjendja e strukturës së dhëmbit.
• Imazhi i avancuar: Skanimet CT me rreze koni (CBCT) shpesh përdoren për të ofruar një imazh të saktë dhe të detajuar të anatomisë së rrënjës së dhëmbit. Ky imazh i avancuar ndihmon dentistin të planifikojë dhe të ekzekutojë me saktësi procedurën.

Pas procedurës së kanalit të rrënjës, dentisti do të vendos një kurorë dentare për të mbrojtur dhëmbin nga thyerja dhe dëmtimi i mundshëm pasi dhëmbi bëhet më i butë pas heqjes së pulpës. Ky hap siguron stabilitetin dhe funksionalitetin afatgjatë të dhëmbit të trajtuar. Pacientët duhet të diskutojnë rastin e tyre specifik me dentistin për të kuptuar domosdoshmërinë e një kurore dentare dhe suksesin e përgjithshëm të procedurës së kanalit të rrënjës.

Përfitimet:

Kurora dentare është thelbësore për ruajtjen e forcës themelore të dhëmbit dhe për të siguruar që përtypja dhe funksioni ortodontik të mos ndikohen. Kjo metodë jo-invazive është një alternativë më e mirë se nxjerrja e dhëmbit. Heqja e një dhëmbi është procedurë më e shtrenjtë dhe invazive sesa procedura e kanalit të rrënjës. Një avantazh tjetër i kanalit të rrënjës është parandalimi i humbjes së kockave të dhëmbëve. Si përfundim, procedura e kurorës dentare dhe implantit mund është alternativa më e mirë për ruajtjen e shëndetit oral.

Rreziqet:

Procedura e kanalit të rrënjës, megjithëse shpesh është efektiv në trajtimin e çështjeve dentare, vjen me disa rreziqe. Një rrezik i mundshëm, i cili duhet të merret parasysh është pastrimi jo i duhur, i cili mund të lërë pas baktere. Kjo mund të çojë në zhvillimin e mëtejshëm të infeksionit. 

Ju gjithashtu duhet të merrni parasysh rrezikun e thyerjes së dhëmbit pas një kanali rrënjë, pasi struktura e dhëmbit është më e brishtë. Për më tepër, zhvillimi i një infeksioni të ri mund të ketë efekte kronike dhe mund të rezultojë në një infeksion sistematik duke e bërë trajtimin më të vështirë. 

Suksesi i procedurës së kanalit të rrënjës varet shumë nga ekzekutimi i duhur i saj. Gabime të tilla si mosmbushja ose mbushja e tepërt e zonës së prekur mund të ndodhin nga pakujdesia, duke cuar në nevojën për procedura shtesë apo edhe nxjerrjen e dhëmbit. Prandaj, është thelbësore ti konsideroni këta faktorë dhe të konsultoheni me një dentist për të marrë vendime të informuara në lidhje me trajtimet e kanalit të rrënjës, duke marrë parasysh të gjitha benefitet dhe rreziqet e mundshme.